Bugün İslam denilince herkesin aklına ilk önce dinimizin kutsal kitabı olan Kur'an-ı Kerim gelmektedir. Peki Kur'an nedir? Hz. Peygamber'e bir kitap olarak mı gönderilmiştir? Bir sözün Kur'an olabilmesi için ne gibi özellikler taşıması gerekir?

Kur'an ile Mushaf aynı anlama mı gelmekte? Bu güne kadar kuran bize nasıl ulaştı? Bu gün elimizdeki Mushaf ile Hz. Ebubekir'in ve Hz. Osman'ın elindeki Mushaf bir biriyle aynı mıydı? İşte bu bölümde bu ve benzeri soruları cevaplamaya çalışacağız.

Bir önceki bölümde Hz. Osman'ın hazırlattığı İmam Mushaf'tan, yazısı ve dizaynı gibi özelliklerden bahsetmiştik. Şimdi ise İmam Mushaf'ın bugün elimizde bulunan Mushaf'lara nasıl dönüştüğünü konuşacağız.

Bu gün sizlere herhangi bir kitapçıdan satın alarak kolaylıkla okuyabileceğiniz bir Tefsir tarihi kitabındaki içeriği anlatmayacağım.

Tefsir tarihinin ilk ve temel objesinin Kur'an olduğunu daha önceki bölümde ifade etmiştik. Tefsirde kısaca bu objenin ne dediğini anlama çalışmasıydı. Herkesin tefsir denilince aklına gelen bir tanım olabilir.

Hepimiz hayatımızın bir döneminde öğrenciydik. Yada halen öğrenciyiz. Okula giderken yeni şeyler öğrenmenin heyecanıyla renklenmiş elbiselerimizi giyiyor, anne babamızın duasıyla yola koyuluyorduk.

Sahabe tefsire neden ihtiyaç duymuştur? Sahabe tefsirini sonraki dönem tefsir faaliyetlerinden ayıran özellikler nelerdir? Sahabenin her biri Kur'an'ı tefsir etmiş midir? Yoksa sahabe içerisinde tefsir faaliyetiyle öne çıkan isimler mi vardır? Haydi bu ve benzeri soruları cevaplamaya çalışalım...

İlim birikimle ilerler. Bilgilerin belirli bir doygunluğa ulaşmasıyla alt dallara ayrılır sistemleşmeye başlar. Tefsir İlmi de Hz. Peygamber (s.a.s) ve sahabe döneminde bir seviyeye ulaşmıştır.

İsrâiliyyât nedir? Kuran tefsirinde İsrâiliyyât nasıl ortaya çıkmıştır? İsrâiliyyâtın tefsire etkileri nelerdir? İsrâilî rivayetlerin kaynakları kimler ya da nelerdir?

Allah'ın insanlığa son hitabı olan Kur'an bir tane. Peki neden elimizde Kur'an'ı açıklamaya çalışan onlarca tefsir eseri var? Kur'an'ın bir tane tefsiri hazırlansaydı da herkes onu okusaydı daha iyi olmaz mıydı?

Tefsir ilminde dirayet neyi ifade eder? Dirayet yöntemini kullanmayan bir tefsir, tarihte olmuş mudur? Dirayet yönteminin olumlu ve olumsuz yönleri nelerdir? Dirayet ağırlıklı tefsirlerin türleri nelerdir?

Kimilerince tefsir tarihinin kayıp halkası diye nitelenen Osmanlı dönemi tefsir faaliyetleri, son dönemlerde çeşitli nedenlerle daha çok merak edilen ve hakkında konuşulan, araştırmalar yapılan bir alan haline geldi. Peki acaba Osmanlı döneminde tefsir nasıl bir yansıma bulmuştu? Tefsir ilmine dair geliştirilen faaliyet alanı toplumda hangi insanlara hitap etmişti? Bu dönemin tefsir faaliyetlerinin, tefsir tarihi içerisinde doldurduğu boşluk neydi?

Nüzulünden bu yana Kuran tefsirleri kaleme alınmakta. Bu bölüme kadar 20. yy öncesi Kur'an tefsirinde tercih edilen yönelimleri ele aldık. Şimdi de son dönem tefsir eğilimlerini ve bugünün revaçta olan tefsir yöntemlerini görmeye çalışalım.